Schôn war?!
Historisch gezien kent onze gemeente zowel industriële als agrarische activiteit. In de 19e eeuw waren er honderden schoenfabrieken en fabriekjes in Kaatsheuvel en Loon op Zand. Met heel hard werken werd er goed geld verdiend, dat vooral aan heerlijk eten en drinken werd besteed. Dit was een basis voor het nog steeds bourgondische leven dat in onze gemeente geleefd wordt. Als je goed kijkt, zie je nog heel veel schoenfabriekjes achter de huizen in de centra.
Ook in de dorpen rondom de gemeente was er schoenindustrie. Vooral in Waalwijk en Dongen. In Dongen stonden een aantal grote leerlooierijen. Er was en is ook landbouw en veeteelt in gemeente Loon op Zand; hetgeen ook zichtbaar is als je richting Tilburg, Udenhout, Dongen en Elshout fietst.
Dat er veel creativiteit in de genen van de mensen zit, bewijst ‘onze’ Efteling. Het merendeel van de mensen uit onze gemeente heeft er gewerkt in zijn of haar jonge jaren en vandaag de dag werken er ca. 3000 mensen uit de regio. Gastvrijheid en de motivatie om gasten te verwennen zit immers in ons bloed!
13 blokskes om, foto's van de korte wandelroutes
We trappe zoo nòr Tilburg, Wolluk, d’n Elshout, Waspik en Donge
De fietsroutes in dit boekje zijn kort en ook met kinderen in 1,5 tot 2 uren te fietsen. Als je enkele routes aan elkaar knoopt, kan je dagenlang fietsen. Er zijn heel veel mogelijkheden en onderweg kan je genieten van ‘stedelijk gebied’, Brabantse dorpen, platteland en bosgebied. Ons mooie en bijzondere duinengebied is uniek vanwege de ‘wandelende duinen’. Men noemt dit gebied ook wel de ‘Brabantse Sahara’. Als je wat langer de tijd hebt, is het zeker de moeite waard om eens van de routes af te wijken en te genieten van wat enkele honderden meters verderop te zien is.
Zo hier en daar zie je sporen uit het verleden. In het buitengebied van Kaatsheuvel en Loon op Zand kan je genieten van ‘historische natuur’ in De Loonse en Drunense Duinen, maar ook van hele mooie ‘nieuwe natuur’ in Huis ter Heide. Rond onze dorpen en onze regio heb je ook prachtige vergezichten in het buitengebied. Typische Brabantse landschappen. Onze fietsroutes brengen je ook naar leuke, mooie dorpen in onze omgeving die zeker de moeite waard zijn. Het is allemaal niet ver... ‘ge bent ‘r zoo!’. Wil je een route met een spannend verhaal? Beleef dan de avonturen van De Bende van de Witte Veer.
Fietsroutes 1 tot 4
Fietsroutes 5 tot 8
Fietsroutes 9 tot 12
De Moer
Ons dorp is typisch Brabants. Een mooi klein kerkje en ‘het café’ aan de overkant. Naast het café-restaurant vind je de basisschool. Dit is één van de kleinste scholen in Nederland. De (hoofd)onderwijzer woonde er vroeger naast. Inmiddels hebben we ook een klein woonwijkje, genaamd De Hooivork. Als kleinste dorp van de Gemeente Loon op Zand tellen we maar ca. 650 inwoners, maar we zijn erg actief en het is supergezellig bij ons. Onze voetbalclub Blauw-Wit ’81 telt meer dan 250 leden en is het kloppend hart van ons dorp. Historisch gezien is De Moer een agrarisch dorp.
Rondom ons dorp kan je je hart ophalen in de mooie natuur. Van bos en ven tot weiland. We wonen op steenworp afstand van landgoed Huis ter Heide, een nog vrij onbekend natuurgebied van zo’n 1000 ha groot. Hier is door Natuurmonumenten enkele jaren geleden een prachtige Natuurbegraafplaats aangelegd van 35 ha en tevens een Gedenkbos voor as-verstrooiing van 10 ha. Beiden liggen zowat naast het fietspad richting Loon op Zand.
Het is leuk om in ons dorp te verblijven. Zo vind je er verschillende boerderijwinkels met heerlijke streekproducten. In de drie restaurants of op de mooie terrassen heb je de mogelijkheid om een kopje koffie, een hapje en drankje te nuttigen, heerlijk te lunchen of te dineren. Voor kinderen is er een hele mooie speeltuin bij De Zwammenberg.
Voor de mooie natuur moet je wel de benenwagen nemen, maar dat is zeker de moeite waard! Wandel eens over het vlonderpad van het Leikeven. Of geniet van het uitzicht vanaf de twee uitkijktorens. Het is indrukwekkend om de Schotse Hooglanders te zien in de weidevelden of pootje badend in de vennen. Mooie wandelroutes zijn te vinden in het boekje: ’13 blokskes om’. We wensen je veel fietsplezier toe en voel je welkom in De Moer. Tot snel!
O, en wees voorzichtig... Tussen de ‘wildwissels’ richting Loon op Zand kunnen Schotse Hooglanders in kudde zomaar het fietspad oversteken. Oppassen dus!
13 blokskes om, foto's van de korte wandelroutes
Loon op Zand
Ons dorp Loon op Zand ontstond in de vroege middeleeuwen. Ze kreeg haar eerste naam ‘Venloon’ van de Hertogen van Brabant. Die gaven dit gebied met bossen en zandverstuivingen aan lokale ‘Heren’. Het werd toen Heerlijckheid Loon op ’t Sant of Venloon genoemd. In de loop der eeuwen heeft ons dorp zich ontwikkeld tot een levendige gemeenschap, waarbij toerisme, landbouw en ambachten een belangrijke rol spelen.
Een lange periode was een groot deel van onze ouders en voorouders werkzaam in de ambachtelijke schoenindustrie, waarbij Van Lier schoenen (fabriek: 1919-2005) de meest bekende is. Er waren ook enkele leerlooierijen. In de jaren 60 en 70 kromp de schoenindustrie, om in de jaren 80 zowat helemaal te verdwijnen.
We zijn trots op het Witte Kasteel uit de 14e eeuw. Het was voorheen een groter complex, maar werd voor een deel omgevormd tot het huidige statige landhuis. Het vertelt het verhaal van het verleden, zoals de adellijke families die er woonden. Maar ook van de Swarte Johannes, leider van De Bende van de Witte Veer, die er gevangen heeft gezeten. Het kasteel werd gebruikt als woning, jachtslot, buitenverblijf, museum, gevangenis en hoofdkwartier tijdens de Duitse bezetting. Wist je dat Napoleon Bonaparte nog in het kasteel gelogeerd heeft? Vanaf 2014 wordt het door een 50-tal vrijwilligers onderhouden. Het Witte Kasteel is nu een geliefde locatie voor feesten, bruiloften, vergaderingen, overnachten, culturele activiteiten en rondleidingen.
Sta je al klaar om heerlijk te gaan fietsen? Dan mag je onze Loonse en Drunense Duinen niet missen! Het is letterlijk de achtertuin van ons dorp en een van de grootste stuifzandgebieden van West-Europa.
Dit is niet alleen uniek en adembenemend mooi, maar heeft ook een historie die teruggaat tot in de laatste ijstijd. De stuifzandvlaktes en uitgestrekte bossen zijn door de eeuwen heen grotendeels onveranderd gebleven.
Ook de andere gebieden door natuur, langs water, door dorpen en de stad zijn heel leuk en interessant om op je fiets te verkennen. We wensen je veel fietsplezier toe en voel je welkom terug in Loon op Zand. Tot snel!
13 blokskes om, foto's van de korte wandelroutes
Kaatsheuvel
Ons dorp, de ‘Ketsheuvel’ is met haar 17.000 inwoners de grootste woonkern van de gemeente Loon op Zand en ligt aan de Loonse en Drunense Duinen. We hebben een rijke historie in de schoenenbranche. Vanaf 1700 werden er op grote schaal schoenen gemaakt. Eerst 100% met de hand, later hielpen de machines ook een handje. De jaren ’50 en ‘60 worden ook wel onze ‘gouden jaren’ genoemd.
Zowat al onze voorouders werkten in de schoenindustrie. Vanaf de jaren 70 verdween deze ‘ambachtelijke industrie’; de concurrentie vanuit lageloonlanden was te groot. Er zijn daarna veel schoenfabrieken gesloopt, maar er staan er nog veel. Ze kregen wel een andere functie.
In het centrum en oude aanloopstraten stond zowat achter ieder woonhuis een aanbouw voor een schoenmakerij of kleine werkplaats. Je herkent deze door de rechthoekige vormen en vaak aan de boeiboord. Kijk goed in de smalle dammetjes tussen de huizen en tel ze maar eens! Er staan ook nog enkele grotere oude fabrieken.
Wij als Kaatsheuvelnaren zijn veerkrachtig en creatief gebleken. Met hard werken en veel creativiteit ontstond andere maakindustrie en kennen we nog steeds een agrarische sector, waarin zowel veeteelt, landbouw als tuinbouw wordt bedreven. Een aantal oorspronkelijk boerenbedrijven hebben zich inmiddels ook in de toeristische sector bewezen.
We mogen ook best trots zijn op onze Efteling. In 1935 werd de basis gelegd door pastoor Rietra en kapelaan de Klijn in Kaatsheuvel. Zij waren de initiatiefnemers van een sport- en wandelpark. Bewegen was gezond voor lichaam en geest, zo vonden ze. Als het gehele gezin op de zondagen kon genieten, was dat nóg beter voor het welzijn van de toen nog grote gezinnen. Daarom kwam er al snel een speeltuin bij. Om dit alles voor de inwoners van ons dorp nóg verder te ontwikkelen werd in 1950 Stichting Natuurpark de Efteling opgericht. Met passie, creativiteit, gastvrijheid en hard werken is de Efteling het mooiste attractiepark ter wereld geworden. De Stichting is nog steeds de enige eigenaar van ons beroemde attractiepark.
Geniet van de fietsroutes in dit boekje. Een groot aantal loopt door het centrum en langs de drie kerken. We wensen je veel fietsplezier toe en voel je welkom terug in ‘De Kets’. Tot snel!
13 blokskes om, foto's van de korte wandelroutes
Liever papier dan digitaal?
Heb je de routes liever op papier dan digitaal? Het boekje met daarin alle 12 routes kun je gratis ophalen bij het Toeristisch Informatiepunt in Kaatsheuvel. Veel plezier!
